به گزارش خبرگزاری «حوزه» حجت الاسلام والمسلمین اعرافی در این دیدار ضمن خوش آمدگویی به طلاب ممتاز حوزه علمیه و آرزوی توفیق همه فراگیران علوم دینی در آغاز سال جدید حوزه های علمیه، اظهار داشت: انقلاب اسلامی دریچه‌هایی جدید را به سوی حوزه های علمیه گشود، در حالی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، به ذهن کسی خطور نمی‌کرد که روزگاری روحانیت و حوزه در چنین جایگاهی قرار گیرد و ابواب بی پایان به روی آن گشوده شود.
وی افزود: آنچه امروز به برکت انقلاب اسلامی و با این ابعاد کمی و کیفی به وقوع پیوسته است، رخدادی بی سابقه در بیش از 1400 سال تاریخ اسلام به شمار می‌آید.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه با اشاره به قرار گرفتن ناگهانی حوزه در برابر موج بیکران تقاضا، اشتیاق و نیاز از سوی جامعه، تأکید کرد: در سال های میان 1350 تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، شرایط بسیار سخت و خفقان آوری بر حوزه حاکم گردیده بود که اکنون تصور آن شرایط نیز برای ما دشوار است. حتی با شروع تظاهرات گسترده در سالهای 56 و 57، بسیاری از روحانیونی که در متن مبارزات بودند، باور نمی کردند شرایط این گونه تغییر کند. در این زمان تنها امام خمینی(ره) بود که پیام نویدبخش پیروزی سر می داد و سایرین تصور روشنی از اینکه چنین اتفاق عظیمی رخ خواهد داد، نداشتند.
وی ادامه داد: این تغییر ناگهانی شرایط که تا کنون نیز ادامه دارد، موجب تحول شدید در حوزه های علمیه گردید که در تاریخ حوزه بی سابقه بوده است.
رئیس جامعةالمصطفی با تاکید بر لزوم آشنایی طلاب و روحانیون با تاریخ حوزه علمیه، خاطرنشان ساخت: اخیراً یک مجموعه شش جلدی در جامعةالمصطفی تدوین شده است که به تاریخ حوزه های علمیه می‌پردازد و البته این آغاز کار است و نیاز به کار بیشتری در این زمینه وجود دارد.
وی با اشاره به سیر تطور تاریخی حوزه های علمیه، ابراز داشت: مطالعه تاریخ حوزه، درس‌های زیادی را به ما می‌آموزد. تاریخ حوزه های علمیه، فراز و فرودهای بسیار عجیبی داشته است. حوزه علمیه بغداد که با حضور عالمانی چون شیخ مفید، نجاشی، شیخ طوسی، سید مرتضی و سید رضی و ...، حق بزرگی بر تاریخ حوزه‌های علمیه دارد؛ از مقر خلافت بنی عباس و تولید فکر مخالف اهل بیت(علیهم السلام)، پایگاهی با عظمت برای نشر معارف اهل بیت(علیهم السلام) ساخت و این نتیجه هوشمندی، درایت و برنامه ریزی دقیق یک عالم بزرگ شیعی بود.
حجت الاسلام والمسلمین اعرافی ادامه داد: با وجود تمام فراز و فرودها و جابجایی های فراوان در تاریخ حوزه‌های علمیه، هرگز این رشته نورانی منقطع نشده و دانشی که ما اکنون در حوزه‌های علمیه فرا می‌گیریم، سینه به سینه و از استاد به شاگرد، به عصر حضور ائمه(علیهم السلام) متصل است.
وی با اشاره به وجود مقاطع مختلف در تاریخ حوزه‌های علمیه، ابراز داشت: هرچند در مقاطعی از تاریخ حوزه مانند عصر صفویه شاهد رشد و تعالی بیشتر حوزه‌ها هستیم؛ اما آنچه امروز در پرتو انقلاب اسلامی می‌بینیم، از ابعاد مختلف، کاملاً بی سابقه است و آمادگی برای این شرایط نیاز به کار زیادی دارد.
امام جمعه قم در ادامه با تأکید بر لزوم پایه ریزی ابعاد جدیدی در حوزه علمیه تحت عنوان اجتهاد تمدن ساز، تصریح کرد: با توجه به شرایطی که انقلاب اسلامی و دنیای امروز در برابر ما قرار داده، ناچاریم اجتهاد خود را در ابعاد و دامنه‌های مختلف بسط و توسعه دهیم.
وی اجتهاد را در سه معنی قابل تفسیر دانست و گفت: معنای اول و متداول اجتهاد، همانگونه که فقها گفته‌اند و در اصول ما نیز آمده است؛ به دست آوردن حجت برای رسیدن به حکم شرعی است. این اجتهاد بسیار متکامل و پیشرفته است و دستگاه تحقیقی و اجتهادی به این معنی، نظامی کم نظیر در مراکز تحقیقی دنیا به شمار می آید.
حجت الاسلام والمسلمین اعرافی، با اشاره به معنی دوم اجتهاد، اظهار داشت: اجتهاد به معنی دوم بدین مفهوم است که اندیشه‌های دینی را اعم از گزاره‌های فقهی یا گزاره‌های توصیفی و کلامی از متون استخراج نماییم. در این بخش نیز هرچند کارهای زیادی شده است؛ اما همچنان به کار بیشتری نیاز داریم.
وی، اجتهاد به معنی سوم را فراتر از دو معنی نخست برشمرد و یادآور شد: اجتهاد در این مرتبه شامل مشخص نمودن امتدادات اندیشه دینی در زندگی بشر می‌شود.
رئیس جامعةالمصطفی افزود: اجتهاد در این معنی، شامل استخراج اندیشه، نظریات و دکترین‌های دینی اعم از فقهی، کلامی و اخلاقی و نیز تبیین انعکاس اندیشه دینی در سایر قلمروهای معرفت بشری می‌شود. اجتهادی که حوزه اکنون باید به آن بپردازد و تمدن ساز است، در همین مفهوم جامع قرار دارد.
حجت الاسلام والمسلمین اعرافی، در بخش پایانی سخنان خود، ضمن معرفی جامعةالمصطفی و برخی از دستاوردها و فعالیت‌های این نهاد در عرصه بین الملل، اذعان داشت: هنوز مسیر طولانی و مسئولیت‌های زیادی در داخل و خارج از کشور در برابر ما قرار دارد تا در این عصر به وظایف خود در قبال اسلام عمل نموده و از فرصت‌ها استفاده درست ببریم.
